Handvat materialen

Handvatten van Japanse messen zijn zeer gevarieeerd, van runderbot tot buffelhoorn en van wortelnotenhout tot plastic.

Hier volgt een lijstje met de meest voorkomende handvat soorten en de eigenschappen:

Pakka hout (Pakka wood/Stamina wood)

Dit is het meest voorkomende materiaal op Japanse messen, bijna alle merken gebruiken dit materiaal (incl. Kai Shun). Het wordt verkocht onder de merknamen Pakkawood®, Staminawood®, Dymondwood®, en Colorwood®, het is een vorm van multiplex van berkenhout. Het hardhout is onder vacuum geimpregneerd met een kleurstof (meestal zwart of bruin) en is daarna onder hoge druk geimpregneerd met een phenol hars (Phenolic resin). De platen 0.5-1 mm dikte worden dan onder zeer hoge druk geperst in blokken. Het krijgt daardoor de mechanische eigenschappen van hoge dichtheid hardhout, acryl en zelfs messing. De zeer hoge dichtheid en het gebruik van hars maakt het materiaal zeer waterresistent en stevig waardoor het perfect is voor toepassing op keukenmessen. Het materiaal is stabiel en zal niet vervormen. Door de hars kan het materiaal hoogglans gepolijst worden zonder de noodzaak van een laklaag. Dit is ook handig voor keukenmessen, mocht een handvat niet voldoen aan de eisen van een individuele kok of mochten er beschidigingen optreden dan is het handvat gemakkelijk zelf te schuren en te polijsten in de gewenste vorm.

De uitstraling van echt hout met de duurzaamheid en waterresistentie van hoge kwaliteit kunstof maken dit materiaal ideaal voor keukenmessen.

Wortelnoten hout (Quince burl wood)

Het "wortelnoten hout" op Japanse messen is afkomstig van knoppen van de kweepeer (Quince) die niet tot bloei zijn gekomen (dit wordt ook wel braamhout of Burl genoemd). Hierdoor onstaat grote "bulten" op de stam met gedeformeerd hout. Het braamhout kan ontstaan doordat de boom aan bepaalde stress is blootgesteld, dit kan natuurlijk zijn maar het kan ook door menselijk ingrijpen ontstaan (afzagen van takken of blootstelling aan gif). De bolvormige uitsteeksels

die dan ontstaan zijn berucht voor hun fraaie nerf en zijn een zeer gewild object voor kunstenaar en producenten van luxe items zoals balpennen, muziekinstrumenten en zak- en keukenmessen. Veel braamhout ontstaat onder de grond als een soort gezwel aan de wortel ook wel wortelknol genoemd, hier komt de term "wortelnoten" vandaan. het hout uit deze knoppen is zeer fraai te bewerken en wordt veel toegepast in exclusieve keukenmessen maar ook in pennen, piano's, geweerkolven, luidsprekerbekisting, gitaren, dashbords, exclusieve meubels, violen en andere strijkinstrumenten. Het hout is moeilijk te bewerken met de hand omdat er geen rechte nerven in te vinden zijn, het hout is amorf en vergt dan ook een specialistische bewerking.

Het "kweepeer hout" moet niet worden verward met notenhout, dit is een klassiek meubelhout, heel makkelijk te bewerken. Het hout is heel variabel van kleur, samenhangend met de herkomst. Notenhout wordt gebruikt voor de meubelindustrie en werd vroeger ook gebruikt voor gebruiksvoorwerpen, zoals lepels, deurklinken en vliegtuigpropellers. Noten is traditioneel afkomstig van de okkernoot (Juglans regia), maar later werd ook een Amerikaanse soort een belangrijke bron (Juglans nigra). Eventueel kan het ook afkomstig zijn van enkele andere soorten uit hetzelfde geslacht Walnoot (Juglans). Vanwege de faam van deze houtsoort wordt verder een onbestemd aantal andere houtsoorten, die qua uiterlijk enigszins aan noten doen denken, verkocht onder een samengestelde naam met daarin "noten" waaronder dus het "kweepeer notenhout".

Mahonie hout

Mahonie is een bekende rood bruine houtsoort, en als gevolg daarvan, in het algemeen spraakgebruik, ook wel een kleur. Oorspronkelijk was mahonie afkomstig uit West-Indië, van Swietenia mahagoni (familie Meliaceae). Het is mooi stabiel hout, waarmee meubels te maken zijn die niet in een andere houtsoort te maken zijn. Ook wordt het veel gebruikt voor in de botenbouw. Toen het eenmaal een grote reputatie had ontstond de praktijk elke min of meer rode houtsoort te verkopen als "mahonie" met een voorvoegsel. Het loont dus de moeite om altijd te controleren om welke houtsoort het gaat, als het woord mahonie valt. Het mahonie hout dat in Japanse keukenmessen gebruikt wordt is meestal Afrikaans mahoniehout van de Khaya boom. Khaya komt in een zeer uitgestrekt gebied in Afrika voor, van Guinee in het westen tot Noord-Zaïre, Zuid-Sudan en Uganda in het oosten. Het Khaya uit Ivoorkust, Ghana en Kameroen bestaat vaak uit een menging van enige Khayasoorten. Uit Zaïre wordt het hout van Khaya grandifoliola zonder bijmenging geëxporteerd onder de naam Zaïre Khaya

Ruwweg is de volgende onderverdeling te maken

Afkomstig van bomen uit het genus Swietenia (familie Meliaceae): dit heet dan Amerikaans mahonie, Swietenia mahonie, etc.
Afkomstig van bomen uit de genera Swietenia of Khaya. Hout van dit tweede genus heet dan Afrikaans mahonie, Khaya mahonie, etc
Het meervoud "mahonies" wordt gebruikt als verzamelnaam voor hout afkomstig van bomen uit de genera Entandrophragma, Khaya, Swietenia (alle drie behorend tot de familie Meliaceae).
Fantasienamen, als Birma mahonie, Filipijns mahonie, etc.

Ivory Corian

Corian® is een geregistreerd merknaam voor een acrylate thermoplastic met aluminium trihydraat. Het wordt geproduceerd door DuPont. Omdat het een thermoplast is kan het vervormd worden bij een temperatuur van 120graden Celcius, Pas dus op bij het gebruik van keukenmessen en hete oppervlaktes of open vuur. andere handelsnamen zijn Meganite®, LG-HIMACS®, Staron®, Wilsonart Gibraltar®, en Livingstone®. Het materiaal heeft de kleur van ivoor en heeft daardoor een luxe en exclusieve uitstraling, omdat het een kunststof is is het zeer duurzaam en zeer bestand tegen vocht, het kan dan ook niet krimpen of uitzetten.

Micarta

Micarta is een merknaam voor een vezelversterkte kunststof.

Het is een laminaat van plantaardig vezel (linnen of papier) doek gedrenkt in een thermohardende hars op epoxy basis. Onder hoge druk en temperatuur wordt het in allerlei vormen (platen, staven en buizen) geperst. Eenmaal uitgehard is het eenvoudig machinaal te bewerken.

Micarta is van oorsprong een merknaam van General Electric en had aanvankelijk vooral een elektrische en decoratieve toepassing. De toepassing op messen beperkt zich veelal tot militaire en tactische messen.

Hônoki hout (Magnolia Hypoleucaea/Magnolia Obovata)

Honoki hout

De meeste traditionele Japanse messen zijn voorzien van en handvat van Hônoki hout (ook wel Ho wood genoemd), deze houtsoort moet niet verward worden met Hinoki hout wat een soort Ceder is.

Hônoki kan onbehandeld worden gebruikt maar het hout kan ook worden behandeld met een olie of een was. In Japan wordt veel kampferolie gebruikt: Kamfer of 1,7,7 trimethylbicyclo[2.2.1]heptaan-2-on (klasse van de terpenen) vormt witte tot transparante, wasachtige kristallen met een karakteristieke frisse geur die door veel mensen als zeer aangenaam wordt ervaren. met kampferolie behandeld Ho hout heeft door de aanwezige kamfer een sterke anti-microbiële werking en heeft insectwerende eigenschappen (wordt ook gebruikt in mottenballen en bij insectverzamelingen). Dit hout is dus zeer bestand tegen rotting en is door zijn desinfecterende werking prima geschikt voor keukenmessen. Doordat het hout relatief zacht is en een open structuur heeft kan het gemakkelijk vlekken. Bij onbehandeld Ho hout kunnen slijpresten (metaal en zand) vervelende vlekken veroorzaken.

Overige materialen: